Floscopa
 Floscopa scandens | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Klad | |||
| Klad | |||
| Klad | |||
| Klasa | |||
| Klad | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Floscopa | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Floscopa Loureiro Fl. Cochinch.: 192 (1790)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Floscopa scandens Lour.[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Floscopa Lour. – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje 21 gatunków występujących na obszarach klimatu strefy międzyzwrotnikowej i podzwrotnikowej Ameryki Południowej i Środkowej, Afryki, Azji i Australii[3], gdzie zasiedlają ekoton wodno-lądowy[5].
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od łacińskich słów flos (kwiat) i copia (obfitość)[6].
Zasięg geograficzny[edytuj | edytuj kod]
Centrum różnorodności rodzaju jest w Afryce, gdzie występuje 14 z 21 gatunków tej rośliny. Występująca na obszarze od Senegalu do Etiopii i na południe do Południowej Afryki Floscopa glomerata została introdukowana do Wietnamu. Pięć gatunków występuje naturalnie w Ameryce Południowej, przy czym zasięg F. robusta sięga do Ameryki Środkowej. Występujący w Ameryce gatunek F. glabrata został introdukowany do Wietnamu. Gatunek F. scandens zasiedla obszar od Półwyspu Indyjskiego i Chin przez Melanezję do północno-wschodniej Australii. Gatunek F. yunnanensis jest endemitem południowo-środkowych Chin[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Wieloletnie i jednoroczne rośliny zielne[5].
- Kwiaty
- Zebrane w tyrs złożony z kilku lub wielu wierzchotek[7], rzadko zredukowany do jednej lub kilku dwurzędek[5], wyrastający wierzchołkowo oraz z kątów liści[5]. Kwiatostany wyrastające w górnej części pędu często tworzą kwiatostan złożony[7]. Okwiat grzbiecisty. Trzy listki zewnętrznego okółka wolne, niemal równej wielkości, zwykle gruczołowato owłosione. Trzy listki wewnętrznego okółka wolne, różnej wielkości, górne szersze od dolnego[5], zwykle jajowate do odwrotnie jajowatych lub odwrotnie lancetowatych, a dolny równowąsko-lancetowaty do łopatkowatego[7]. Sześć pręcików, przy czym trzy górne różniące się budową od dolnych, zwykle krótsze[7]. Nitki pręcików zrośnięte u nasady, nagie[5]. Zalążnia siedząca lub szypułkowana, dwukomorowa, z jednym zalążkiem w każdej komorze[7].
- Owoce
- Dwukomorowe, dwuklapowe torebki, zawierające jedno nasiono w każdej komorze. Łupina nasion żebrowana lub guzkowata[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z plemienia Commelineae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)[1].
- Wykaz gatunków[3]
- Floscopa africana (P.Beauv.) C.B.Clarke
- Floscopa aquatica Hua
- Floscopa axillaris (Poir.) C.B.Clarke
- Floscopa confusa Brenan
- Floscopa elegans Huber
- Floscopa flavida C.B.Clarke
- Floscopa glabrata (Kunth) Hassk.
- Floscopa glomerata (Willd. ex Schult. & Schult.f.) Hassk.
- Floscopa gossweileri Cavaco
- Floscopa leiothyrsa Brenan
- Floscopa mannii C.B.Clarke
- Floscopa perforans Rusby
- Floscopa peruviana Hassk. ex C.B.Clarke
- Floscopa polypleura Brenan
- Floscopa rivularioides T.C.E.Fr.
- Floscopa robusta (Seub.) C.B.Clarke
- Floscopa scandens Lour.
- Floscopa schweinfurthii C.B.Clarke
- Floscopa tanneri Brenan
- Floscopa tuberculata C.B.Clarke
- Floscopa yunnanensis D.Y.Hong
Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Gatunki Floscopa scandens, F. glomerata, F. aquatica, F. flavida, F. axillaris, F. africana i F. confusa są sklasyfikowane w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN jako najmniejszej troski, a gatunek F. mannii jako gatunek zagrożony[8].
Znaczenie użytkowe[edytuj | edytuj kod]
Floscopa scandens stosowana jest w Indiach jako środek poporodowy, przeciwgorączkowy, do łagodzenia piodermii, ropni i ostrego zapalenia nerek. Sok z pędów i liści tej rośliny zakraplany jest do oczu w przypadku bólu. Pędy znajdują też zastosowanie rytualne[9].
Podobne zastosowanie gatunek ten znajduje w tradycyjnej medycynie chińskiej, gdzie stosowany jest przeciwgorączkowo, odtruwająco, diuretycznie i przeciwobrzękowo[10].
W Afryce wysuszone pędy Floscopa africana oraz Microglossa pyrifolia noszone są w woreczkach przy ciele jako talizman przeciwko nieszczęściom i chorobom[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d e Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-07-27]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2022-07-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
- ↑ a b c d e M.D. Dassanayake: A revised handbook to the flora of Ceylon. T. 14. New Delhi: CRC Press, 2000. ISBN 978-90-5410-791-0.
- ↑ Red List. IUCN. [dostęp 2022-07-30].
- ↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Medicinal and Poisonous Plants: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology. CRC, Taylor & Francis Group, 2012. ISBN 978-1-4200-8044-5. OCLC 774639599. (ang.).
- ↑ Huagu Ye, Chuyuan Li, Wencai Ye, Zeng Feiyan: Common Chinese materia medica. Volume 9. Singapur: Springer Nature, 2021. ISBN 978-981-16-5920-1.
- ↑ Hans Dieter Neuwinger: African ethnobotany : poisons and drugs : chemistry, pharmacology, toxicology. London: Chapman & Hall, 1996. ISBN 978-3-8261-0077-2.