Iphigenia (rośliny)

*Iphigenia*
	; Iphigenia indica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	liliowce
Rodzina	zimowitowate
Rodzaj	Iphigenia
	Nazwa systematyczna
	Iphigenia Kunth; Enum. Pl. 4: 212 (1843)
	Typ nomenklatoryczny
	Iphigenia indica (L.) Kunth
Synonimy
	Aphoma Raf.; Notocles Salisb.; Hypoxidopsis Steud. ex Baker;
	Aphoma Raf.; Notocles Salisb.; Hypoxidopsis Steud. ex Baker;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Iphigenia Kunth – rodzaj wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny zimowitowatych, obejmujący 12 gatunków występujących w Afryce, Jemenie, na subkontynencie indyjskim, w Chinach, Azji Południowo-Wschodniej, Nowej Gwinei, Australii i Nowej Zelandii^[4]. Nazwa rodzaju pochodzi od mitycznej Ifigenii, córki Agamemnona i Klitajmestry^[5].

Rodzaj posiada homonim w taksonomii zwierząt: Iphigenia _{Schumacher, 1817} – rodzaj małży z rodziny urąbkowatych Donacidae^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne.

Łodyga: Bulwa pędowa okryta tuniką. Pęd naziemny wzniesiony^[7].

Liście: Liście siedzące, równowąsko-nitkowate^[8].

Kwiaty: Kwiaty obupłciowe, szypułkowe, sześciopręcikowe, zebrane w baldachogrono^[7] (według niektórych autorów groniasto- lub baldachopodobny skrętek^[8]), rzadziej pojedyncze. Okwiat sześciolistkowy. Listki okwiatu odchylone, równowąskie, biało-różowo-brązowawo-czerwone^[8]. Pręciki osadzone u nasady listków okwiatu, o krótkich, nieco spłaszczonych nitkach. Zalążnia jajowata do podługowate, trójkomorowa. Szyjka słupka krótka, wierzchołkowo trójklapowa. Znamię słupka położone doosiowo^[7].

Owoce: Jajowato-cylindryczne torebki. Nasiona liczne, kulisto-podługowate^[8], o cienkiej, brązowej łupinie^[7].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 20, 22, 26, 33, 44^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Rodzaj zaliczany jest do plemienia Iphigenieae w rodzinie zimowitowatych (Colchicaceae), należącej do rzędu liliowców (Liliales) zaliczanych do jednoliściennych (monocots)^[2].

Gatunki^[4]

Iphigenia boinensis H.Perrier
Iphigenia indica (L.) A.Gray ex Kunth
Iphigenia magnifica Ansari & R.S.Rao
Iphigenia mysorensis Arekal & S.N.Ramaswamy
Iphigenia novae-zelandiae (Hook.f.) Baker
Iphigenia oliveri Engl.
Iphigenia pallida Baker
Iphigenia pauciflora Martelli
Iphigenia robusta Baker
Iphigenia sahyadrica Ansari & R.S.Rao
Iphigenia socotrana Thulin
Iphigenia stellata Blatt.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Bulwy Iphigenia indica są stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej jako środek przeciwkaszlowy, przeciwastmatyczny, przeciwbólowy oraz profilaktycznie antynowotworowy^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-10-20] (ang.).
↑ Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-03-27].
↑ ^a ^b ^c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).
↑ D. Gledhill: The names of plants. Cambridge ; New York: Cambridge University Press, 2008, s. 216. ISBN 978-0-521-86645-3.
↑ IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Flora of China. Vol. 24: Liliaceae. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e B. Nordenstam: Colchicaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 183. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
↑ Xinrong Yang: Encyclopedic reference of traditional Chinese medicine. Berlin ; New York: Springer, 2003, s. 303. ISBN 978-3-540-42846-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-10-20] (ang.).

[trop-3] Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-03-27].

[kew-4] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).

[5] D. Gledhill: The names of plants. Cambridge ; New York: Cambridge University Press, 2008, s. 216. ISBN 978-0-521-86645-3.

[6] IUCN 2010. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2010.4. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).

[foc-7] Flora of China. Vol. 24: Liliaceae. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).

[kub-8] B. Nordenstam: Colchicaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 183. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).

[9] Xinrong Yang: Encyclopedic reference of traditional Chinese medicine. Berlin ; New York: Springer, 2003, s. 303. ISBN 978-3-540-42846-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]