Walenbergia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Walenbergia
Ilustracja
Wahlenbergia capillaris
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

walenbergia

Nazwa systematyczna
Wahlenbergia H. A. Schrader ex A. W. Roth
Novae Pl. Sp. 399. Jan-Jun 1821[3]
Typ nomenklatoryczny

W. elongata (Willdenow) A. W. Roth[3]

Synonimy
  • Cephalostigma A. DC.[4]
  • Campanula sect. Campanopsis R. Brown[5]
  • Cervicina Delile[4]
  • Lightfootia LʼHér.[4]
  • Schultesia Roth[4]
  • Petalostima Rafinesque[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Wahlenbergia albomarginata
Wahlenbergia annularis
Wahlenbergia capensis

Walenbergia[6] (Wahlenbergia Schrad. ex Roth) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje ok. 260 gatunków[7][8]. Rodzaj o niemal kosmopolitycznym zasięgu, przy czym największe zróżnicowanie osiąga w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli południowej[7] – 40 gatunków rośnie na południowych krańcach Afryki[9], 51 na Madagaskarze, 26 w Australii (w tym 21 endemitów), 10 w Nowej Zelandii (w tym 9 endemitów)[7]. Na Wyspie Świętej Heleny rosły cztery gatunki, ale dwa wymarły jeszcze w XIX wieku[7]. W Europie rosną dwa gatunki – W. hederacea w zachodniej części kontynentu i W. nutabunda w obszarze śródziemnomorskim[9]. Poza tym nieliczni przedstawiciele rodzaju rosną w północnej części Ameryki Południowej, w południowej i wschodniej Azji[5]. Rośliny te rosną w różnych siedliskach, najczęściej mokradłowych, trawiastych, często też na stokach skalistych i terenach półpustynnych[9].

Pojedyncze gatunki o większych kwiatach bywają uprawiane jako rośliny ozdobne[9], zwłaszcza w południowej Afryce i Nowej Zelandii[7]. W. marginata jest stosowany w ziołolecznictwie do leczenia chorób skóry[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wahlenbergia gloriosa
Wahlenbergia gracilenta
Pokrój
Rośliny jednoroczne i byliny o pędach najczęściej nie przekraczających 0,5 m wysokości[9]. Bardzo rzadko rośliny drewniejące u nasady lub krzewy[5]. Na Wyspie Świętej Heleny rośliny pachykaliczne (pędy grube i słabo rozgałęzione)[7].
Liście
Ulistnienie skrętoległe lub naprzeciwległe[9]. Liście zwykle siedzące, dolne czasem tworzą rozetę przyziemną[5]. Pojedyncze, o brzegach czasem falistych lub klapowanych[9].
Kwiaty
Niewielkie lub średniej wielkości (do 3 cm średnicy[9]) wyrastają pojedynczo lub skupione w wiechach lub pęczkach na szczycie łodygi[5]. Kielich składa się z 5 wolnych działek, bez łatek między nimi[9]. Korona w kolorze niebieskim do białego[9], powstaje w wyniku zrośnięcia 5 (rzadko 3[9]) płatków i ma kształt dzwonkowaty lub lejkowaty[5]. Końce płatków wolne, zaostrzone[9]. Pręcików jest 5, rzadziej 3. Ich nitki są wolne[9][5]. Zalążnia jest dolna, dwu- do pięciokrotna, z licznymi zalążkami[9]. Pojedyncza szyjka słupka zwieńczona jest dwoma do pięciu, zwiniętymi na końcach znamionami[9].
Owoce
Torebki zwykle z licznymi nasionami, otwierające się trzema klapkami w górnej części[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Wahlenbergia hederacea
Wahlenbergia insulae-howei
Wahlenbergia krebsii
Wahlenbergia procumbens
Wahlenbergia stricta
Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Campanuloideae[4].

Wykaz gatunków[8]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-07-12] (ang.).
  3. ↑ a b c Wahlenbergia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-12].
  4. ↑ a b c d e Genus: Wahlenbergia Schrad. ex Roth. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-12].
  5. ↑ a b c d e f g Deyuan Hong, Thomas G. Lammers: Wahlenbergia Schrader ex Roth. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-12].
  6. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 196. ISBN 978-83-925110-5-2.
  7. ↑ a b c d e f g David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 973, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b Wahlenbergia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-12].
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 327. ISBN 0-333-74890-5.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Walenbergia&oldid=70134198”